แบบทดสอบเรื่องนิราศเดือน

คำสั่ง   ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย X ทับตัวอักษรหน้าคำตอบที่ถูกต้อง

๑. นิราศเดือนเป็นบทประพันธ์ของนายมีแต่งขึ้นในสมัยใด

           ก.รัตนโกสินทร์         ข.อยุธยา  

           ค.ธนบุรี               ง.รัชกาลที่๖

๒. คำว่า “เดือน” ในนิราศเดือนหมายถึงข้อใด

          ก. ชื่อหญิงสาว            ข. ชื่อผู้ประพันธ์

          ค. ดวงจันทร์              ง. ส่วนของปี

๓. นิราศเดือนมีเนื้อหาสำคัญเกี่ยวกับเรื่องใด

              ก. ประเพณีไทยในเดือนต่าง ๆ

              ข. ชีวิตและความเป็นอยู่ของคนไทยในสมัยนั้น

              ค. สถานที่สำคัญในอดีตของเมืองไทย

              ง. ความเศร้าเสียใจที่ต้องพลัดพรากจากคนรักของผู้ประพันธ์

 พิจารณาคำประพันธ์ต่อไปนี้แล้วตอบคำถามข้อ ๔- ๕

      

                    โอ้ฤดูเดือนห้าหน้าคิมหันต์                          
                    พวกมนุษย์สุดสุขสนุกครัน 

  ได้ดูกันพิศวงเมื่อสงกรานต์

๔. “เดือนห้า” คือเดือนใด

               ก. มกราคม            ข. เดือนเมษายน

                ค. พฤษภาคม          ง. ธันวาคม

๕. “คิมหันต์” หมายถึงฤดูใด

               ก. ฤดูร้อน             ข. ฤดูฝน

               ค. ฤดูหนาว             ง. ฤดูที่มีงานสนุกรื่นเริง

๖. ข้อใดไม่ใช่ประเพณีไทย

                ก. วิ่งควาย           ข. บุญบั้งไฟ

               ค. บั้งไฟพญานาค       ง. รดน้ำดำหัว

๗. คนไทยมักจะปฏิบัติสิ่งใดในงานประเพณีต่าง ๆ

               ก. เล่นดอกไม้ไฟ        ข. ทำบุญตักบาตร

               ค.รดน้ำดำหัว            ง. แข่งเรือ

๘. ผลไม้ชนิดใดที่นิยมรับประทานพร้อมขนมกระยาสารท

                ก. กล้วยไข่              ข. กล้วยหอม

  ค. กล้วยน้ำว้า            ง. กล้วยเล็บมือนาง

๙. ข้อใดคือสิ่งที่ไม่มีในงานเทศกาลปัจจุบัน

              ก. การมอบของขวัญ          ข. การทำบุญตามประเพณี

              ค. การยิงปืนใหญ่            ง. ความรื่นเริงสนุกสนาน

๑๐. ผู้ใดอนุรักษ์ประเพณีไทยได้ดีที่สุด

               ก. แก้มแต่งชุดสวยงามในทุกเทศกาล

               ข. กุ้งช่วยแม่ทำขนมกระยาสารทเพื่อใส่บาตร

               ค. ก้อยขอพรจากคุณพ่อคุณแม่ในวันเกิด

               ง. แก่นใช้ปืนฉีดน้ำแทนขันในวันสงกรานต์

๑๑. ประเพณีสลากภัตเกิดขึ้นในเดือนใด

              ก. เดือนห้า

              ข. เดือนหก

              ค. เดือนเจ็ด

              ง. เดือนแปด

๑๒. เดือนสิบสองมีประเพณีอะไรบ้าง

              ก. ประเพณีลอยกระทง

              ข. ประเพณีทอดกฐิน

              ค.ประเพณีทอดผ้าป่า  ประเพณีเทศน์

              ง. ประเพณีลอยกระทง  ประเพณีทอดผ้าป่า  ประเพณีเทศน์

       ๑๓. คำว่านิราศ  หมายถึงข้อใด

       ก. การจากไป

       ข. การรำพึงรำพัน

       ค. การอาลัย

       ง. การพรรณนา

๑๔. การตั้งชื่อนิราศ มีด้วยกันกี่วิธี

       ก. ๑ วิธี

       ข. ๒ วิธี

       ค. ๓ วิธี

ง. ๔ วิธี

๑๕. การตั้งชื่อกลอนนิราศตั้งตามข้อใด

       ก. ตั้งตามชื่อกวีผู้แต่ง

       ข.ตั้งตามความรู้สึก

       ค. ตั้งตามฤดู

       ง. ถูกทุกข้อ

๑๖. คำว่า  พิภพ  หมายถึงข้อใด

       ก. แม่น้ำ

       ข. แผ่นดิน

       ค. โลก

       ง.ปฐพี

๑๗. คำว่า ชลนา  หมายถึงข้อใด

       ก. น้ำตา

       ข. น้ำใจ

       ค.น้ำพระทัย

ง.น้ำคำ

      

๑๘. ใครปฏิบัติตนถูกต้องในประเพณีลอยกระทง

       ก.น้อยทำกระทงจากวัสดุธรรมชาติ

       ข.วันทำกระทงจากโฟม

       ค.ใจใส่เสื้อสายเดี่ยวไปลอยกระทง

       ง.แก้วใส่เหรียญห้าบาทลงในกระทง

 ๑๙.  กลอนนิราศเริ่มต้นด้วยวรรคใด

       ก. วรรคที่ ๑

       ข. วรรคที่ ๒

       ค. วรรคที่ ๓

       ง. วรรคที่ ๔

๒๐. ตุ๊กตาหน้าพราหมณ์ หมายถึงข้อใด

       ก. ตุ๊กตาชาววัง

       ข. ตุ๊กตาชาวจีน

       ค. ตุ๊กตาพราหมณ์

       ง. ตุ๊กตาชาวไทย

เฉลยคำตอบแบบทดสอบเรื่องนิราศเดือน

๑ ก             ๒. ง            ๓. ก            ๔. ข

๕.ก             ๖.ค             ๗.ข             ๘.ก

๙.ก             ๑๐.ข            ๑๑.ค            ๑๒.ง

๑๓.ก            ๑๔.ง            ๑๕.ก            ๑๖.ค

๑๗.ก            ๑๘.ก            ๑๙.ข            ๒๐.ก

               เรื่องนิราศเดือน

           บทเรียนสำเร็จรูปวิชาภาษาไทย

               เรื่องนิราศเดือน

                                      ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔

                                               โดย

       นางสาวศิริวรรณ   วิชัยกุล

       รหัส ๕๓๑๕๐๖๖๐๐๒๐๒๑

    โปรแกรมวิชาภาษาไทย

   กลุ่มเรียน ส.ฎ.๑๓๐๒.๑๕๑

  วิชา การนำเสนอภาษาไทยด้วยคอมพิวเตอร์

                        ภาคเรียนที่ ๑   ปีการศึกษา ๒๕๕๖

             มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี

ความรู้เกี่ยวกับเรื่องนิราศเดือน

นิราศ แปลว่า การจากไป การพรากจาก ในทางฉันทลักษณ์หมายถึง บทประพันธ์ที่พรรณนาถึงการจากถิ่นฐานที่อยู่ไปในที่ต่างๆ  ต้องมีการบรรยายถึงสิ่งที่ได้พบเห็นตลอดการเดินทาง  และ ต้องรำพึงรำพันถึงคนรักหรือภรรยา  ถ้าไม่มีก็ต้องสมมุติขึ้นจึงจะถูกต้องตามแบบการแต่งนิราศ ในการบรรยาย และพรรณนาตลอดเส้นทางการเดินทางนั้น กวีมักจะบรรยายถึงสิ่งที่ได้พบเห็น แล้วเปรียบเทียบกับความในใจของตน เมื่อต้องพลัดพรากจากหญิงอันเป็นที่รัก ทั้งในด้านความรัก และความทุกข์หรือวิถีชีวิต

บทนำเรื่อง

       นิราศเดือนมีเนื้อหารำพันถึงความรัก และบรรยายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นของประเพณีไทยในแต่ละเดือนทั้ง 12 เดือน เริ่มตั้งแต่เดือนห้า ดังนี้

     เดือนห้า     กล่าวถึง ประเพณีสงกรานต์

     เดือนหก     กล่าวถึง ประเพณีแรกนาขวัญ โกนจุก แต่งงาน

     เดือนเจ็ด    กล่าวถึง ประเพณีสลากภัต

     เดือนแปด   กล่าวถึง ประเพณีเข้าพรรษา

     เดือนเก้า    คร่ำครวญถึงนางที่รัก

     เดือนสิบ     กล่าวถึง ประเพณีสารท

     เดือนสิบเอ็ด  กล่าวถึง ประเพณีออกพรรษาประเพณีทอดกฐิน

            เดือนสิบสอง  กล่าวถึง ประเพณีลอยกระทง ทอด ผ้าป่าและประเพณีเทศน์มหาชาติ

     เดือนอ้าย    คร่ำครวญถึงนางที่รัก

     เดือนยี่      คร่ำครวญถึงนางที่รัก

     เดือนสาม    คร่ำครวญถึงนางที่รัก

            เดือนสี่     กล่าวถึง ประเพณีตรุษ

ประวัติผู้แต่ง

นายมี หรือหมื่นพรหมสมพัตสร (พฺรม-สม-พัด-สอน) เกิดในสมัยรัชกาลที่ ๑ เป็นศิษย์คนหนึ่งของสุนทรภู่ที่ได้รับการยกย่องว่าแต่งกลอนดีเด่นใกล้เคียงกับสุนทรภู่มากที่สุด ผลงานร้อยกรองเรื่องอื่นๆ ของนายมี เช่น นิราศถลาง กลอนเพลงยาวสรรเสริญเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว นิราศพระแท่นดงรัง นิราศสุพรรณ เป็นต้น

  

การตั้งชื่อนิราศ

 ๑.  ตั้งตามชื่อกวีผู้แต่ง   ผู้ใดแต่งนิราศไว้ก็เรียกชื่อตามกวีผู้นั้น  เช่น  

นิราศนรินทร์  

๒. ตั้งตามชื่อสถานที่ ซึ่งกวีเดินทางไปสถานที่แห่งนั้น  เช่น  นิราศพระบาท  นิราศภูเขาทอง

 ๓. ตั้งตามชื่อตัวละครในวรรณคดี  กวีจะสร้างเรื่องตามเค้าความในเรื่องวรรณคดีแล้ว  สมมติให้ตัวละครเดินทางพลัดพรากจากกัน  ผู้เขียนจะพรรณนาอารมณ์และความรู้สึกดุจตัวละครนั้นมีชีวิตจิตใจ  เช่น  นิราศอิเหนา       ๔.  ตั้งตามเนื้อหา  นิราศที่มีเนื้อเรื่องเด่นในทำนองใดก็จะตั้งชื่อให้สอดคล้องกับเนื้อหา  เช่น นิราศเดือน  มีเนื้อหากล่าวถึงฤดูกาลในแต่ละเดือน  โคลงทวาทศมาส  เป็นนิราศพรรณนาเหตุการณ์ ขนบธรรมเนียมประเพณีต่าง ๆ  ในแต่ละเดือนจนครบปีหรือนิราศรบพม่าที่ท่าดินแดง  มีเนื้อหาพรรณนาการยกทัพ ไปรบกับพม่าที่ท่าดินแดง

สรุปความรู้

       นิราศเดือนมีคุณค่าทางสังคมและวัฒนธรรมที่แสดงให้เห็นถึงความนิยมในการประพฤติปฏิบัติตนตามประเพณีไทยในเดือนต่างๆ ของผู้คนในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น และมีคุณค่าทางวรรณศิลป์ กล่าวคือ ใช้ภาษาเข้าใจง่าย สื่อความหมายชัดเจนและไพเราะ มีสัมผัสคล้องจองทั้งสัมผัสระหว่างวรรค และสัมผัสในวรรค มีการเล่นคำทำให้คำประพันธ์น่าอ่าน น่าฟังจดจำง่าย ประทับใจ จึงมีผู้นำมากล่าวอ้างอิงเกี่ยวกับชีวิตและความรักตั้งแต่ยุคนั้นจวบจนปัจจุบัน